Kiểu hình cơ thể

Cặp tính trạng tương phản

Cặp gen tương phản

Cặp gen tương ứng

Nguồn thức ăn cho các nhóm có tổ chức thấp rất phong phú

Các nhóm có tổ chức thấp có khả năng kí sinh trên các cơ thể của các nhóm có tổ chức cao

Sinh vật bậc thấp cũng như sinh vật bậc cao luôn có những thay đổi để thích nghi với điều kiện sống;

A và B

Bộ NST của bố và mẹ khác nhau

Hai bộ NST lưỡng bội của bố và mẹ thuộc hai loài khác nhau

Bộ NST đa bội chẵn

Bộ NST đa bội lẻ

Là phương thức có cả ở động vật và thực vật

Điều kiện địa lí là nguyên nhân trực tiếp gay ra những biến đổi tương ứng trên cơ thể sinh vật

Trong quá trình này, nếu có sự tham gia của các nhân tố biến động di truyền thì sự phân hoá kiểu gen của quần thể gốc diễn ra nhanh hơn

Trong những điều kiện sống khác nhau, chọn lọc tự nhiên đã tích luỹ các biến dị theo các hướng khác nhau, dần tạo nên các nòi địa lí rồi mới hình thành loài mới

Có sự cách li về mặt hình thái với các cá thể khác cùng loài

Không phù hợp về mặt cấu tạo cơ quan sinh sản với các cá thể cùng loài

Không có cơ quan sinh sản hoặc cơ quan sinh sản bị thoái hoá

Bộ NST của bố và mẹ trong con lai khác nhau về số lượng, hình dạng, kích thước, cấu trúc

Thực vật và động vật

Chỉ có thực vật bậc cao

Chỉ có động vật bậc cao

Thực vật và động vật ít di động

Những điều kiện cách li địa lí

Nhân tố chọn lọc những kiểu gen thích nghi

Di nhập gen từ những quần thể khác

A và B

Mỗi loài gồm nhiều cá thể sống trong một điều kiện nhất định

Mỗi loài có một kiểu gen đặc trưng quy định một kiểu hình đặc trưng

Mỗi loài là một đơn vị sinh sản độc lập với các loài khác

Mỗi loài là một sản phẩm của chọn lọc tự nhiên

Số lượng cá thể ở các loài giao phối thường rất lớn

Số lượng các kiểu gen ở các loài giao phối rất lớn

Các loài giao phối có quan hệ ràng buộc về mặt sinh sản

Các loài giao phối dễ phát sinh biến dị hơn

Cách li di truyền

Cách li hình thái

Cách li sinh sản

Cách li sinh thái